Τρίτη 14 Μαρτίου 2006

Μια μαύρη τρύπα στις πύλες της Ευρώπης

Παίρνουμε την εθνική οδό από την Αθήνα ώς τη Λαμία, ορίζουμε ως σύνορα 10 χιλιόμετρα δεξιά και 10 χιλιόμετρα αριστερά και ιδρύουμε ανεξάρτητο κράτος, με κυβέρνηση, στρατό, νόμισμα, γραμματόσημα και τελωνεία. Από την απόσχισή μας έχουν περάσει 14 χρόνια.
Ουδείς το αναγνωρίζει και ελάχιστοι το γνωρίζουν, όμως ένα τέτοιο «κράτος» υπάρχει από το 1992 στις παρυφές της Ευρώπης. Λέγεται Υπερδνειστερία και βρίσκεται, όπως προδίδει το όνομά του, πέρα από τον ποταμό Δνείστερο, στην Aνατολική Μολδαβία. Του χρόνου, όταν ολοκληρωθεί η ήδη συμφωνημένη ένταξη της Ρουμανίας στην Ε.Ε., το «κράτος» θα βρίσκεται σε απόσταση λίγων εκατοντάδων χιλιομέτρων από τα ευρωπαϊκά σύνορα.
«Στην Υπερδνειστερία ανθεί κάθε λαθρεμπόριο», έλεγε στη γαλλική εφημερίδα «Φιγκαρό» Ρουμάνος διπλωμάτης, που είχε υπηρετήσει στη Μολδαβία. «Είναι παράδεισος για το ξέπλυμα χρήματος, η μετασκευή κλεμμένων αυτοκινήτων αποτελεί εθνικό σπορ, αλλά η μεγάλη τοπική ειδικότητα είναι τα όπλα».
Στην «πρωτεύουσα» Τιρασπόλ, κάνει κουμάντο μία οικογένεια, οι Σμιρνόφ, με τον πατέρα στην «προεδρία», τον ένα γιο «υπουργό τελωνείων» (τα τελωνεία είναι τόσο νευραλγικά για τις αμφιλεγόμενες μπίζνες του κρατιδίου, που έχουν δικό τους υπουργείο) και τον άλλο γιο επικεφαλής του μεγαλύτερου ομίλου εταιρειών της Υπερδνειστερίας, που περιλαμβάνει το μονοπώλιο της διακίνησης βενζίνης, οινοπνευματωδών και καπνού. Από τη σοβιετική εποχή, οι Σμιρνόφ κράτησαν τα σύμβολα (αγάλματα του Λένιν στις πόλεις, σφυροδρέπανο στη σημαία) και τον αυταρχισμό («εκλογές» που κερδίζονται με ποσοστά 85%, απόλυτος έλεγχος στον Tύπο) και εγκατέλειψαν κάθε υποχρέωση σοσιαλιστικής πολιτικής.
Τώρα, το παράξενο «κρατίδιο» τα έχει βρει σκούρα. Από τις 3 Μαρτίου, η Ουκρανία, με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των ΗΠΑ, αποφάσισε να απαγορεύσει την είσοδο σε οχήματα με σφραγίδες Υπερδνειστερίας. Ουρές φορτηγών περιμένουν επί μέρες στα τελωνεία, οι «αρχές» παραπονιούνται για ανθρωπιστική κρίση, καθώς οι βιομηχανίες δεν εξάγουν, δεν δουλεύουν και άρα δεν πληρώνουν. Οι Ουκρανοί απαντούν ότι για τον αποκλεισμό φταίνε οι ίδιοι οι «Υπερδνειστερίτες» και ότι όταν αρχίσουν να εξάγουν με τη σφραγίδα της νόμιμης κυβέρνησης της Μολδαβίας, τα σύνορα θα ανοίξουν.
Και αυτή η υπόθεση εγγράφεται στη διελκυστίνδα Δύσης - Ρωσίας για έλεγχο της Aνατολικής Ευρώπης. Η Υπερδνειστερία έχει μεγάλο ποσοστό, αλλά όχι πλειοψηφία, Ρωσόφωνων κατοίκων, ενώ εκεί βρισκόταν η έδρα της 14ης σοβιετικής στρατιάς. Τεράστιες αποθήκες οπλισμού και μερικές χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες έχουν παραμείνει στο «κρατίδιο», ενώ κάποιες από τις νόμιμες βιομηχανίες του αποτελούν προμηθευτές της ρωσικής πολεμικής βιομηχανίας. Δεν αποτελεί μυστικό ότι οι Ρώσοι βοήθησαν την Υπερδνειστερία να αποσχισθεί από το 1992 και ότι εξακολουθούν να της προσφέρουν τη σιωπηρή τους υποστήριξη.
Ισως έτσι κάποτε θα μπορούσε να αποσχισθεί και η Αθηνών - Λαμίας. Μοναδικό αίτημα για την επιστροφή στον εθνικό κορμό θα ήταν να βρεθεί επιτέλους μια λύση για το φονικό πέταλο του Μαλιακού...
Tης Ευρυδικης Μπερση/ ebersi@kathimerini.gr